Bewegen met controle: waarom proprioceptie het verschil maakt

Na de diagnose van een blessure begint het echte werk pas. Waar revalidatie vroeger vaak beperkt bleef tot “wat stappen aan de hand”, weten we vandaag dat een blessurebehandeling pas echt volledig is wanneer ze gevolgd wordt door een doelgericht en gepersonaliseerd revalidatieprogramma. Binnen EquiMove hanteren we een wetenschappelijk onderbouwde aanpak die verder gaat dan rust alleen: we zetten actief in op spierherstel, coördinatie en balans om het paard sterker terug te laten keren naar sport of recreatie.

Maar ook bij paarden zonder letsel vormt deze aanpak de sleutel tot blessurepreventie. Door het trainen van proprioceptie en motorische controle verbeteren we de lichaamsbeheersing en bewegingskwaliteit. Zo bouwen we niet alleen aan herstel, maar ook aan een functioneel en weerbaar lichaam dat beter bestand is tegen fysieke belasting. Herstel en preventie worden zo twee complementaire pijlers van dezelfde visie.

“Een blessurebehandeling is geen eindpunt, maar het startpunt van een traject waarin we het paard opnieuw functioneel sterk maken,” aldus dierenarts Mounia Gruyaert. “Het doel is om zo herval van letsels te voorkomen, en paarden terug op oorspronkelijk niveau te krijgen of hoger.” Bij EquiMove zetten we daarom in op actieve revalidatie: op maat van het paard, de blessure en het einddoel.

Een sleutelelement in dit proces is het trainen van de proprioceptie. Dit is het vermogen van het paard om te voelen waar zijn lichaam zich bevindt in de ruimte en hoe het zich beweegt. Bij een blessure raakt deze fijne samenwerking tussen zenuwen, spieren en gewrichten verstoord. Het resultaat? Compensaties, instabiliteit en asymmetrische beweging.

Binnen EquiMove zetten we in op verschillende laagdrempelige en doeltreffende technieken om het proprioceptieve systeem te activeren. Balance pads zijn een effectieve manier om het paard uit te nodigen tot kleine, corrigerende bewegingen. De lichte instabiliteit van de ondergrond stimuleert de houdingsspieren en versterkt de samenwerking tussen zenuwstelsel en spierreactie, wat het lichaamsbewustzijn aanzienlijk vergroot.

Afbeelding. Balance pads 

Naast deze actieve stimulatie gebruiken we ook mobilisatieoefeningen, vooral bij beperkte bewegingsvrijheid of in de vroege trainingsfasen. Deze statische, manueel uitgevoerde technieken zoals carrot stretches waarbij de hals richting flanken, borst of tussen de voorbenen beweegt, verbeteren de mobiliteit van de wervelkolom en activeren de spieren in hals, rug en buik. Ze helpen het paard op een veilige manier opnieuw lichaamsbewustzijn op te bouwen.

Afbeelding: Zijwaartse ‘carrot stretch’ 

Functionele beweging wordt verder uitgebouwd met werkvormen zoals cavaletti-oefeningen en doelgericht longeerwerk. Deze verbeteren de coördinatie van de ledematen en stimuleren een symmetrisch en gecontroleerd bewegingspatroon. In aanvulling daarop kan aquatraining worden ingezet om spieractivatie te combineren met verminderde gewrichtsbelasting. Het water biedt tactiele prikkels via de huid en verhoogt de weerstand zonder het lichaam te overbelasten.

Afbeelding: Bereden cavalettioefening. 

Een waardevolle aanvulling op dit geheel is chiropractie. Door blokkades in de wervelkolom en gewrichten te corrigeren, verbeteren we niet alleen de bewegingsvrijheid maar ook de kwaliteit van de sensorische input. Zo wordt het effect van de eerder genoemde technieken versterkt en ontstaat er een solide basis voor verdere functionele opbouw.

Afbeelding. Chiropractie

Dierenarts Elien Rooms benadrukt het belang van proprioceptieve training, ook bij paarden die nog niet geblesseerd zijn: “We gebruiken het niet enkel in hersteltrajecten, maar ook preventief. Door het proprioceptieve systeem actief te houden, versterken we de stabiliteit en verkleinen we het risico op sportletsels.”

Waar vroeger vooral de nadruk lag op algemene spieropbouw, weten we nu dat specifieke spiergroepen een sleutelrol spelen in herstel en blessurepreventie. De ‘core stability’ van het paard omvat meer dan de buikspieren: vooral de diepe rugspieren, de thoracale sling (boeg- en schouderspieren) en de bilspieren zijn essentieel voor een correcte lichaamshouding en schokabsorptie.

Deze spiergroepen activeren we via gerichte training: gecontroleerd longeren met ondersteunende hulpmiddelen, zijgangen, cavalettiwerk en oefeningen die het paard uitnodigen tot zelfhouding. “We willen het paard leren om zichzelf weer te dragen , van voor tot achter, van boven tot onder,” legt Mounia uit. “Dat vraagt tijd, techniek en een doordacht programma.”

EquiMove streeft naar een moderne kijk op revalidatie, waarin blessureherstel hand in hand gaat met functionele training en preventie. Door te werken aan proprioceptie, spierbalans en lichaamsbewustzijn begeleiden we paarden niet alleen terug naar werk, maar naar een sterker, stabieler en beter voorbereid lichaam.